Hộp số ly hợp kép hỗ trợ người lái sang số nhanh, êm ái trong quá trình di chuyển. Khi sử dụng thường xuyên có thể dẫn đến tăng nhiệt máy móc, dễ trượt số. Hiểu về hộp số DCT sẽ giúp người sử dụng xe hạn chế được vấn đề này và có những chuyến đi an toàn.
Xem thêm: Hộp số phụ xe 2 cầu: hướng dẫn cách sử dụng
Hộp số ly hợp kép sử dụng trên ô tô là gì?
Hộp số ly hợp kép được ra mắt lần đầu tiên năm 1961 trên chiếc xe Hillman Minx. Đây là loại hộp số bao gồm hai ly hợp vận hành tự động. Mặc dù vậy, bộ ly hợp này lại hoạt động tương tự như hộp số sàn. Mỗi một ly hợp truyền động cho một loại bánh răng chẵn, lẻ khác nhau. Hộp số này có thể tùy chọn bánh răng, đóng và chuyển số nên tốc độ xe nhanh hơn so với hộp số tay.
Xem thêm: Hệ thống cân bằng điện tử: Nguyên lý hoạt động, tác dụng và cách dùng
Mô phỏng cấu tạo của hộp số ly hợp kép sử dụng rộng rãi trong các dòng xe ô tô (Nguồn: xedienxanh.net)
Hai loại hộp số ly hợp kép
Hộp số này được chia thành 2 loại: hộp số ly hợp kép ướt (wet DCT) và hộp số ly hợp kép khô (dry DCT) phù hợp với từng dòng xe khác nhau. Cả hai loại đều có ưu và nhược điểm riêng.
Hộp số khô được sản xuất với chi phí thấp cùng cấu tạo đơn giản, khả năng làm việc tốt và giúp xe tiết kiệm nhiên liệu. Hạn chế của nó là làm mát không tốt, dễ gây nóng máy. Loại hộp số này được sử dụng chủ yếu trong các xe động cơ nhỏ, mô-men xoắn thấp và công suất hoạt động không quá cao.
Ngược lại, hộp số ly hợp kép ướt được cấu tạo với thiết bị luân chuyển dầu tăng hiệu quả làm mát khi xe vận hành.
Cấu tạo vật lý của hộp số ly hợp kép
Cấu tạo hộp số ly hợp kép DCT dựa trên hộp số tự động AT và hộp số sàn MT. Bao gồm hai bộ ly hợp hoạt động tách biệt với nhau và các bánh răng chuyển động. Hộp số này không có bàn đạp hỗ trợ người dùng chuyển số cơ mà dựa vào sự ma sát giữa các ly hợp làm cho các đĩa bên trong nối – tách nhau theo cơ cấu thủy lực – điện tử. Nhờ đó, xe sang số nhanh hơn và cũng êm ái hơn.
Xem thêm: Tìm hiểu cấu tạo hộp số, vai trò, phân loại & đánh giá ưu nhược điểm
Nguyên lý vận hành
Hộp số lý hợp kép hoạt động dựa trên nguyên lý gần giống như hộp số sàn nhưng phương thức chuyển số tự động không phải chuyển cơ. Sau khi thông tin được truyền qua cảm biến, thiết bị điều khiển điện tử sẽ tiếp nhận và truyền tới bánh răng qua 2 ly hợp. Từ đó tạo ra chuyển động riêng của mỗi bên.
Một ly hợp chi phối các bánh răng chẵn (2, 4, số lùi) trong khi một ly hợp chi phối các bánh răng lẻ (1, 3, 5, bánh răng lùi). Hai hộp số này làm việc cùng lúc nhưng tách biệt và đảm bảo tính linh hoạt giúp xe sang số dễ dàng.
Mỗi cụm ly hợp trong hộp số ô tô DCT điều khiển các bánh răng chẵn, lẻ độc lập nhau (Nguồn: xedienxanh.net)
Ưu nhược điểm của hộp số ly hợp kép sử dụng trên xe ô tô
Về ưu điểm
Hộp số xe ô tô DCT hoạt động theo một nguyên lý đơn giản, gần giống với các loại hộp số tự động. Người điều khiển xe nhả ga hay đạp ga thì từng bộ ly hợp sẽ chi phối bánh răng chẵn, lẻ chuyển động nhịp nhàng, tuần tự. Khả năng tự động hóa của hộp số này giúp người dùng dễ dàng ứng phó với các tình huống trên đường đi.
Có tới 2 bộ ly hợp nên khả năng chuyển số của hộp số ly hợp kép trên ô tô nhanh hơn nhiều so với chuyển số cơ học. Chỉ cần xe chuyển sang một số thì bộ điều khiển đã sẵn sàng cho cấp số tiếp đó. Vì thế mà việc chuyển số có thể xảy ra liên tục, không gián đoạn mất thời gian. Loại hộp số này được sử dụng nhiều trong các dòng xe thể thao vì mang tới cảm giác cao về tốc độ cho người lái.
Đặc biệt, hộp số ly hợp kép giúp xe tiết kiệm nhiều nhiên liệu hơn nhờ giảm tỷ lệ hao hụt của công suất vận hành.
Hộp số ly hợp kép giúp chuyển số nhanh chóng, tiết kiệm nhiên liệu (Nguồn: xedienxanh.net)
Về nhược điểm
Hộp số DCT khô tuy tiết kiệm nhiên liệu nhưng dễ gây nóng máy dẫn đến các vấn đề kỹ thuật. Nếu chạy và dừng xe liên tục trong một thời gian ngắn sẽ gây ra hiện tượng xe trượt số. DCT ướt khắc phục vấn đề này tốt hơn nhưng chi phí để sản xuất và bảo dưỡng lại cao hơn. Do đó, nó thường được sử dụng trong các dòng xe hơi hạng sang.
Nhược điểm của hộp số ô tô DCT là nhanh nóng máy gây trượt số (Nguồn: xedienxanh.net)
Phương pháp khắc phục vấn đề quá nhiệt ở hộp số ly hợp kép khô
Người sử dụng xe có gắn loại hộp số này nên áp dụng một số phương pháp đã được các chuyên gia ô tô khuyến cáo như:
- Không đi, dừng liên tục trên quãng đường dưới 1m.
- Sử dụng ga hoặc phanh khi lái xe, tránh thực hiện cả hai thao tác.
- Không đạp chân ga để giúp xe đứng dốc.
- Không lùi xe lên dốc hay đạp lùi nhanh, tránh ma sát cao làm mòn các chi tiết của máy móc và gây nóng máy.
- Nếu xe thông báo quá nhiệt, hãy cho xe vào các khu vực an toàn, chuyển số về mức P, vẫn nổ máy, chờ tới khi hộp số của máy nguội và có thông báo hiện lên trên màn hình đa thông tin.
Hộp số ly hợp kép chỉ mới được phát minh vào thế kỉ XIX nhưng đến nay đã được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp ô tô. Hộp số xe ô tô DCT vẫn luôn được cải tiến để ngày càng hoàn thiện. Với ưu điểm về cấu tạo cùng nguyên lý vận hành linh hoạt, chi phí đầu tư sản xuất không cao và giúp xe hoạt động trơn tru, dòng hộp số này được nhiều thương hiệu xe hơi tin dùng.
